Gweithredu rheolaethau llym ar fewnforion coed pinwydd a chedrwydd i wledydd Prydain

Heddiw (dydd Iau 28 Ebrill), cyhoeddwyd deddfwriaeth frys sy'n cyfyngu ar symud coed pinwydd a choed cedrwydd i wledydd Prydain er mwyn helpu i ddiogelu rhag bygythiad arfaethedig Ymdeithwyr y Pinwydd.

Mae Ymdeithwyr y Pinwydd yn bresennol yng ngogledd Affrica a de Ewrop, yn enwedig yn yr Eidal. Bu hefyd yn lledaenu tua'r gogledd drwy Ffrainc yn ddiweddar. O ganlyniad i'r ddeddfwriaeth hon, ni fydd yn bosibl mwyach i fewnforio coed pinwydd a choed cedrwydd a dyfir mewn gwledydd lle mae Ymdeithwyr y Pinwydd wedi'u sefydlu, megis yr Eidal a Ffrainc. Mae eithriadau'n berthnasol mewn achosion lle mae Ardaloedd Di-blâu wedi'u dynodi, neu lle mae'r coed wedi'u tyfu o dan warchodaeth gorfforol lwyr am eu hoes.

Bydd y rheoliad newydd, ar ffurf Offeryn Statudol, yn cryfhau'r gofynion ar gyfer mewnforio coed pinwydd a choed cedrwydd i wledydd Prydain o ddydd Gwener 29 Ebrill. Ni fydd y mesurau, sydd wedi'u cryfhau, ond yn caniatáu mewnforio'r rhywogaethau hyn, y mae'r ddau ohonynt yn rhywogaethau sy’n lletya Ymdeithwyr y Pinwydd, o:

• Gwledydd a gadarnhawyd yn swyddogol gan y Sefydliad Diogelu Planhigion Cenedlaethol yn rhydd o Ymdeithwyr y Pinwydd;
• Ardaloedd di-blâu sydd wedi'u dynodi'n swyddogol;
• Meithrinfeydd lle mae'r coed wedi'u tyfu o dan warchodaeth gorfforol lwyr am eu hoes.

Mae'r rheolaethau'n berthnasol i bob busnes sy'n mewnforio planhigion byw a'u rhannau cyfansoddol, gan gynnwys dail planhigion byw a phlanhigion i'w plannu, i wledydd Prydain. Nid yw'r cyfyngiadau'n berthnasol i gynhyrchion planhigion wedi'u prosesu, megis pren, sglodion pren a deunyddiau pacio.

Daw'r cam hwn ar ôl i Ymdeithwyr y Pinwydd gael eu cadarnhau ar nifer fach o goed pinwydd mewn meithrinfeydd coed yng Nghymru a Lloegr, a fewnforiwyd o Ffrainc ym mis Chwefror eleni. Gall larfa a lindys Ymdeithwyr y Pinwydd achosi niwed sylweddol i rywogaethau pinwydd a choed conwydd eraill, ac mae'n peri risg i iechyd pobl ac anifeiliaid hefyd.

Dywedodd yr Athro Nicola Spence, Prif Swyddog Iechyd Planhigion y DU:

“Rydym wedi cymryd camau awdurdodol ac uniongyrchol i ddiogelu meithrinfeydd coed a’r amgylchedd naturiol ehangach rhag bygythiad arfaethedig Ymdeithwyr y Pinwydd.

“Mae’r fasnach blanhigion sy’n gynyddol fyd-eang, ynghyd â newid hinsawdd, yn parhau i gyflwyno peryglon newydd a rhai sy’n dod i’r amlwg o blâu a chlefydau. Bydd cryfhau ein safonau bioddiogelwch trwyadl – sydd eisoes ymhlith yr uchaf yn Ewrop – yn lleihau’r colledion posibl net i’n coedluniau presennol ac yn gwireddu ein gweledigaeth hirdymor ar gyfer coed a choetiroedd y genedl.”

Ledled gwledydd Prydain, mae camau gorfodi cyflym a chadarn mewn perthynas ag iechyd planhigion wedi’u cymryd i atal Ymdeithwyr y Pinwydd rhag lledaenu i’r amgylchedd ehangach. Cafodd y coed heintiedig yn y meithrinfeydd yr effeithiwyd arnynt eu rheoli a’u dinistrio, tra bod gwaith olrhain i nodi llwythi eraill a allai gael eu heffeithio yn parhau. Er nad oes unrhyw dystiolaeth o blâu’n ymledu i’r amgylchedd, bydd mwy o waith gwyliadwriaeth a dal fferomonau yn cael eu cynnal dros yr haf fel mesur monitro rhagofalus.

Mae coed a phlanhigion iach o fudd i bobl, yr amgylchedd a’r economi. Bydd diogelu lles hirdymor ein coedluniau yn sail i ymdrechion y Llywodraeth i dreblu cyfraddau plannu coed erbyn diwedd tymor y Senedd hon a phlannu 30,000 hectar o goed ledled y DU bob blwyddyn erbyn 2025. Bydd hefyd yn rhan o ymdrechion ehangach i gyflawni Sero Net erbyn 2050.